Od ośmiu lat rządzi Bolesław Chrobry. 21 lat mija od domniemanego powstania kościoła w Oleśnicy (979). W Gnieźnie odbywa się zjazd, który odegra ogromną rolę w rozwoju Polski. Wtedy powstanie Archidiecezja gnieźnieńska i trzy biskupstwa. W Krakowie, Kołobrzegu i Wrocławiu. Czy taka bliskość biskupstwa miała znaczenie dla Oleśnicy? Zapewne tak. Wciąż możemy się tego tylko domyślać. Pewne jest jednak to, że w tym miejscu już coś dojrzewało, aby w przyszłości pojawić się na kartach historii.
Obok: „Bolesław Chrobry przyjmuje w Poznaniu Ottona III", fragment obrazu Franciszka Smuglewicza, ok. 1790 r.

Dzieje Oleśnicy są bardzo burzliwe - jako wartościowy teren wielokrotnie padała ona ofiarą najazdów czeskich, niemieckich, tatarskich, dostała się także pod okupację szwedzką i francuską. Ogromny wpływ na jej losy miał najazd księcia Brzetysława I na Śląsk i Wielkopolskę w 1039 roku. Wtedy Oleśnica została włączona na kilkanaście lat do państwa czeskiego. Podczas najazdu, Brzetysław I wywiózł z Gniezna relikwie św. Wojciecha.

Po kilkunastu latach rządów czeskiego Brzetysława I Oleśnica została odbita przez Kazimierza Odnowiciela i tym samym znów znalazła się na terenie Polski.

Bolesław Krzywousty podzielił Polskę na dzielnice, aby wszyscy jego synowie mogli rządzić. I tak w 1138 roku Oleśnica weszła w skład dzielnicy senioralnej, którą władał Władysław II Wygnaniec, założyciel śląskiej gałęzi rodu Piastów.

Od początku XIII wieku przyszłym księstwem oleśnickim rządzili książęta wrocławscy - Henryk Brodaty (1201-1238), Henryk Pobożny (1238-1241), Henryk III Biały (1241-1266) i Henryk IV Prawy (1266-1290).

Henryk Brodaty wystawił w Oleśnicy dokument : My Henryk, z łaski Boga książę Śląska, chcemy, by było wiadome tak przyszłym, jak współczesnym, że mistrz Tomasz, nasz kanclerz, kanonik wrocławski, proboszcz kościoła świętego Jana Ewangelisty w Oleśnicy, wieś Lucień należącą do jego parafii przekazał za naszą zgodą Zygfrydowi w celu zasiedlenia na prawie niemieckim, pod takim wszakże warunkiem, by ten Zygfryd posiadał z prawem dziedziczenia urząd sołtysa i dwa wolne łany, z których nic nie będzie płacił. Chcemy [ponadto], by sprawy zagrożone karą obcięcia członków bądź głowy odbywały się przed sądem naszym lub kasztelana, jednak z zastrzeżeniem części [należnej] proboszczowi. Ile by zaś nie znajdowało się w tej wsi łanów, każdy z nich będzie płacił po ośmiu latach wspomnianemu kościołowi parafialnemu jeden wiardunek srebra, a ponadto pełną dziesięcinę (tak jak wcześniej), z łanów zaś, które teraz są pastwiskami na obszarze parafii, będzie płacona pełna dziesięcina. I żeby to przez każdego z naszych [ludzi] było bez naruszania przestrzegane, spowodowaliśmy, by [dokument] został umocniony przez przyłożenie naszych pieczęci. Dan w Oleśnicy, w roku od Wcielenia Pańskiego 1230.

21 września umarł Konrad X Biały, a jego bezpotomna śmierć oznaczała wygaśnięcie linii Piastów oleśnickich.

Po planach związanych z Janem Olbrachtem i czasowym zarządem księcia cieszyńskiego, księstwo oleśnickie trafia w ręce rodu Podiebradów. Pierwszym z nich jest Henryk I, który w zamian za otrzymanie księstwa oleśnickiego oddaje Władysławowi II królowi Czech Podiebrady i Kostomlaty. Akt wystawiony w Budzie 28.04.1495 roku.

W 1498 roku Henryk I zmarł, a rządy nad miastem przejęła jego matka i synowie: Albrecht, Jerzy I i Karol I.

Jeszcze przed rokiem 1647 Karol Fryderyk z Podiebradów spisał testament. Ustalił w nim, że władzę w księstwie przejmie w razie zamążpójścia córki jej mąż. Elżbieta Maria była jedynym dzieckiem księcia Karola Fryderyka. 1 maja 1647 roku odbywa się ślub Elżbiety z Sylwiuszem Nimrodem Wirtembergiem. Na objęcie władzy Sylwiusz Nimrod musiał poczekać do początku 1649 roku. Powodem był protest cesarza Ferdynanda III.

W 1647 roku na stanowisko lekarza dworskiego został przyjęty Johannes Scheffler. Był on także jednym z największych śląskich poetów baroku. Kiedy przeszedł na katolicyzm przyjął nazwisko Angelus Silesius – co się tłumaczy: Anioł Ślązak. Johannes czuł się związany z Polską do końca życia, zachował pisownię imienia i nazwiska (Szeffler bądź Seffler), a pisząc po niemiecku pamiętał, aby dodawać: „aus Polen”.

26 stycznia na zamku oleśnickim Sylwiusz wraz z Elżbietą przyjęli hołd ludności księstwa oleśnickiego. Rozpoczęły się rządy książąt Wirtemberskich w Oleśnicy.

W 1740 roku wybuchła pierwsza Wojna Śląska, która doprowadziła do opanowania prawie całego Śląska przez króla pruskiego Fryderyka II Wielkiego. Tego stanu rzeczy nie zmieniły kolejne dwie Wojny Śląskie.

22.12.1741 roku król Prus Fryderyk Wielki wydał rozporządzenie na mocy którego wprowadzona została nowa struktura administracyjna. Podstawą jej był powiat (Kreis). Struktura dotychczasowego świata upadła. Książęta śląscy, w tym oleśniccy, utracili realną władzę. Powstały dwie kamery wojenno-dominialne we Wrocławiu i Głogowie.

Karol Fryderyk zrezygnował z władania księstwem oleśnickim. Oficjalnym powodem był zły stan jego zdrowia, ale prawdopodobnie większy wpływ na tę decyzję miały zmiany polityczne ówczesnego świata. Władzę przejął syn jego brata - Karol Chrystian Erdmann, ostatni z rodu Wirtembergów.

Skończyła się III wojna śląska. Ostatnia nadzieja księcia Karola Chrystiana Erdmanna na utrzymanie starego porządku.

W grudniu 1764 roku Karol Chrystian Erdmann złożył hołd Fryderykowi Wielkiemu i tym samym rozpoczęły się w Oleśnicy rządy państwa pruskiego.

Król pruski zostawił Karolowi Chrystianowi Erdmannowi prawo używania tytułu książęcego, uczestnictwo w wyborze ksieni klasztoru w Trzebnicy oraz prawo do bicia własnej monety. Pruscy urzędnicy usiłowali przekonać księcia by z prawa bicia monet nie korzystał. Ten jednak posługiwał się własną walutą jeszcze przez dwadzieścia lat.

Karol Chrystian Erdmann w 1785 roku zlecił po raz ostatni wybicie dwóch tysięcy sztuk talarów, na których widniał jego wizerunek oraz herb książąt oleśnickich.

W 1789 roku odbył się ślub jedynej córki Karola Chrystiana Erdmanna, Karoli Christiany z Fryderykiem Augustem brunszwickim. Małżeństwo okazało się jednak bezdzietne i wraz z jej śmiercią zgasła nadzieja na władanie Oleśnicą przez dziedzica krwi Wirtembergów.

Umiera Karol Chrystian Erdmann, ostatni książę wirtemberski.

Oleśniczanie przygotowują się do remontu kościoła zamkowego. Przy wsparciu następcy tronu cesarstwa Wilhelma, zlecono wykonać ambitny projekt tego remontu. Zlecenie otrzymuje w 1902 roku jeden z najbardziej uznanych architektów początku XX wieku Hans Poelzig. Kim był?
Po studiach i odbyciu służby wojskowej pracował jako referendarz w pruskim Ministerstwie Robót Publicznych. W 1900 został powołany na wykładowcę Państwowej Akademii Sztuki i Rzemiosła Artystycznego we Wrocławiu, zaś w latach 1903–1916 był jej dyrektorem. 1 stycznia 1933 Poelzig został rektorem zjednoczonych uczelni artystycznych, a już 10 kwietnia został usunięty ze stanowiska przez nazistów. Wobec narastających represji ze strony nazistów, zdecydował się na emigrację do Turcji, gdzie zaproponowano mu profesurę w Ankarze. 14 czerwca 1936, w czasie przygotowań do wyjazdu zmarł.
Wybrane dzieła:
1902 – prospekt organowy dla Oratorium Muzycznego Uniwersytetu Wrocławskiego, określany jako secesyjny.
1905 – remont i rozbudowa kościoła zamkowego (obecnie Bazylika Mniejsza) w Oleśnicy.
1911 – wieża wodna z halą targową w Poznaniu.
1913 – budynek wystawy historycznej we Wrocławiu, tzw. Pawilon Czterech Kopuł.
1919–1920 – Teatr Wielki (niem. Großes Schauspielhaus) w Berlinie.
1920 – scenografia do filmu Golem.
1928–1931 – budynek radia w Berlinie.
WIĘCEJ: WEJDŹ TU.

Podczas zwiedzania Bazyliki zobaczycie oryginalne rysunki Hansa Poelziga projektów przebudowy. WEJDŹ TU.

Trwa remont kościoła. Ranek 15 lipca 1905 roku nie zapowiada nic szczególnego. Wieczorem pracownicy idą do domów. Około 21:20 oleśniczanie usłyszeli huk walącego się stropu głównej nawy. Pięć lat będą czekać na zakończenie odbudowy kościoła. Więcej o katastrofie i remoncie dowiecie się podczas zwiedzania.
INFO: 661 511 511

Wybuchła I wojna światowa.

Po zakończeniu I wojny światowej i rewolucji listopadowej, lenno oleśnickie wraz zamkami w Oleśnicy i Bierutowie przejęła na własność republika niemiecka. Jednak w zamku oleśnickim zezwolono mieszkać księżnej Cecylii. W tym czasie, jej mąż Fryderyk Wilhelm, były następca tronu cesarskiego uciekł na emigrację do Holandii.

Księżna Cecylia umeblowała zamek cennymi meblami sprowadzonymi z pałacu Cecylienhof z Poczdamu.

13 listopada 1923 r. książę Fryderyk Wilhelm wrócił z emigracji w Holandii. Po dwóch tygodniach pobytu w Oleśnicy wraz z żoną Cecylią zdecydowali się na powrót do Poczdamu.

Między 1926 a 1927 książę Fryderyk Wilhelm uzyskał od republiki niemieckiej odszkodowanie oraz część swoich włości m.in. zamek oleśnicki. W nim, do ok. 1940 roku, para książęca spędzała część letniego i zimowego wypoczynku.

Po 1930 roku książę Fryderyk Wilhelm stał się m.in. członkiem Stahlheimu i motorowego oddziału szturmowego Narodowosocjalistycznego Korpusu Kierowców (Nationalsozialistischen Kraftfahrerkorps (NSKK).

W wyborach w 1933 roku na ogólną ilość 68 712 mieszkańców powiatu - 25 400 głosowało na NSDAP (na SPD ok. 6 tys i KPD ok. 1200 osób).

W 1934 roku nastąpiła militaryzacja Oleśnicy.

01.09.1939 r. Dla Polski rozpoczyna się wojna. W Oleśnicy przygotowania do niej trwają od kilku lat. Pierwotny plan zakładał rozpoczęcie wojny na 24 sierpnia 1939 r. Bombardować Wieluń polecą samoloty z Ligoty Dolnej (obecnie województwo opolskie). Z bazy lotniczej Luftwaffe w Oleśnicy samoloty Heinkel He 111 drugiego dywizjonu bombowców Kampfgeschwader, polecą bombardować lotnisko Lwowa. Później będą bombardować Dęblin, Kraków, Lublin, Radom i inne miasta. Dynamiczny przebieg wojny wpłynie na rozwój bazy, która powiększy się do czterech lądowisk.
Zdjęcie obok pokazuje pokolorowane zdjęcie fragmentu lotniska w Oleśnicy z 1939 roku.

11.01.1945 około godziny 18:00 Oleśnica ucierpiała w pierwszym nalocie na miasto. 17.01.1945 rozpoczynają się naloty na obiekty wojskowe, tory i drogi. 19.01.1945 rozpoczyna się przymusowa ewakuacja mieszkańców. Pozostaje kilkadziesiąt osób cywilnych w tym polscy robotnicy przymusowi, odmawiając ewakuacji. 22.01.1945 wyjeżdżają wszyscy niemieccy mieszkańcy wsi otaczających Oleśnicę. Więcej informacji znajdziemy na www.olesnica.org: historia walk o Oleśnicę Od początku lutego przyjeżdżają do Oleśnicy przedstawiciele polskich instytucji. Oleśnica przechodzi pod zarząd Polski. C.D. już w kolejnej zakładce.

Od 1945 roku zaczynają przybywać do Oleśnicy Polacy z Kresów i okolic Kielc. 1 czerwca, na stanowisko pierwszego po wojnie burmistrza mianowany został Mieczysław Piasecki.

19-20.02.1971 r. wybuchł strajk robotników oleśnickiego ZNTK. Należał on do największych strajków na Dolnym Śląsku w tamtych latach.

Na cmentarzu przy ul. Wojska Polskiego w nocy z 31 października na 01 listopada 1983 roku ustawiono krzyż opatrzony tablicą z napisem: „POMORDOWANYM ZA PRZEKONANIA – SOLIDARNOŚĆ”. Władze nie odważyły się zdemontować go do końca obchodów Wszystkich Świętych.

W 1990 roku burmistrzem Oleśnicy zostaje Ryszard Zelinka. Wcześniej pracował w Szkole Podstawowej nr 5 w Oleśnicy; w Dobroszycach; jako wicedyrektor Szkoły Podstawowej nr 3 w Oleśnicy, a także na przełomie lat 80. i 90. jako nauczyciel w I Liceum Ogólnokształcącym w Oleśnicy. Będzie sprawował urząd burmistrza do 1994 roku.
INFO: WEJDŹ TU.

W 1994 roku burmistrzem Oleśnicy zostaje Jan Bronś.
INFO: WEJDŹ TU.

W 2014 roku pierwszy raz w Oleśnicy pojawi się OFCA. To Oleśnicki Festiwal Cyrkowo-Artystyczny. Co piszą o sobie jego twórcy? "Pierwsza edycja festiwalu wystartowała w 2014 roku i dziś wspominamy ją z wielkim sentymentem. Kto by się spodziewał, że lokalny festiwal rozwinie się w wielkie święto Nowego Cyrku?"

Coś więcej o festiwalu? WEJDŹ TU.

W tym samym roku burmistrzem Oleśnicy zostaje Michał Kołaciński.
Założy Stowarzyszenie Oleśnica Razem.
INFO: WEJDŹ TU.